| |
 Ο
ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι ελληνική μη κυβερνητική οργάνωση για την ενίσχυση της
βιοποικιλότητας και της αειφορίας στην ελληνική ύπαιθρο.
Με στόχο την ολοκληρωμένη διαχείριση των Προστατευόμενων Περιοχών και
την παροχή ειδικής τεχνογνωσίας για τις επεμβάσεις στο φυσικό
περιβάλλον, ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ υλοποιεί διασυνοριακά προγράμματα για την
προστασία των ορεινών οικοσυστημάτων με έμφαση στην αρκούδα και τα
μεγάλα θηλαστικά.
Με βασική δραστηριότητα τη λειτουργία του Καταφυγίου Αγριας Ζωής στο
Νυμφαίο Φλώρινας, ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι αστική, μη κερδοσκοπική εταιρία και
ασκεί πολιτική πίεση για την προστασία της φύσης αναπτύσσοντας δράσεις
περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, εθελοντισμού και οικοτουρισμού.
 Το
όραμα και η αποστολή του
Όραμα του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ είναι μια κοινωνία όπου η ανάπτυξη σέβεται και
συμβαδίζει με το φυσικό περιβάλλον και όχι εις βάρος του, και όπου η
ανθρώπινη δραστηριότητα δεν θα θέτει σε κίνδυνο τη βιοποικιλότητα, τους
φυσικούς πόρους και τη διαβίωση των τοπικών κοινοτήτων.
Ως κοινωνία, οφείλουμε να αντιληφθούμε πως οτιδήποτε επηρεάζει το
περιβάλλον μας επηρεάζει άμεσα την ανθρώπινη υπόστασή μας και
οποιαδήποτε παραβίαση στο περιβάλλον αποτελεί παραβίαση των ανθρώπινων
δικαιωμάτων μας.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ, η κοινωνία μας αναγνωρίζει ότι η
ανθρωπογενής παρέμβαση στη βιοποικιλότητα επηρεάζει ολόκληρη την
ανθρωπότητα και την ίδια την ανθρώπινη ζωή. Υπάρχει σχέση αιτίας -
αποτελέσματος μεταξύ της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και των απειλών
για την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη, που πλέον δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Η εθνική νομοθεσία και οι μη κυβερνητικοί οργανισμοί που δρουν υπέρ της
διαφύλαξης των εθνικών φυσικών πόρων και διασφαλίζουν την αειφόρο
διαχείρισή τους έχουν ως βασική τους αποστολή την προώθηση της
αντίληψης ότι το δικαίωμα να ζει κανείς σε ένα ασφαλές και καθαρό
περιβάλλον είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα.
Για τον ΑΡΚΤΟΥΡΟ αλλά και γενικότερα για τις μη κυβερνητικές οργανώσεις
που υποστηρίζουν την αειφόρο ανάπτυξη, η αντίληψη αυτή σημαίνει ότι
συμπεριλαμβάνουν στην αποστολή τους:
- Τεκμηρίωση των επιπτώσεων της περιβαλλοντικής υποβάθμισης στα
ανθρώπινα δικαιώματα, λ.χ. στην υγεία, συνθήκες διαβίωσης στις φτωχές -
απομακρυσμένες κοινότητες κ.ά.
- Υποστήριξη της αποκατάστασης των περιοχών που έχουν πληγεί και
της αποκατάστασης των δικαιωμάτων των κατοίκων τους
- Μέτρηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων τόσο με χρήση δεικτών
μόλυνσης όσο και με δείκτες επιπτώσεων σε σχέση με τα ανθρώπινα
δικαιώματα
- Ανάπτυξη δυνατοτήτων στους εθνικούς οργανισμούς / φορείς που
υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα μέσω αειφορικής χρήσης και
διαχείρισης των εθνικών πόρων
- Υποστήριξη νομοθετικών ρυθμίσεων που θα προλαμβάνουν και θα
παρακολουθούν την μη αειφορική χρήση πόρων
- Υποστήριξη της κατοχύρωσης του "ανθρώπινου δικαιώματος σε ένα
υγιές και ασφαλές περιβάλλον" από το σύνταγμα και τη νομοθεσία
- Παροχή υποστήριξης στα θεσμικά όργανα ώστε να μπορούν να
επιβάλλουν ποινές σε κρατικούς ή μη κρατικούς οργανισμούς για
περιβαλλοντική υποβάθμιση
- Υποστήριξη των τοπικών κοινοτήτων για συμμετοχή σε μελέτες
περιβαλλοντικών επιπτώσεων στην περιοχή τους και για πρόσβαση στη
διεκδίκηση αποζημιώσεων / αντισταθμιστικών μέτρων από οργανισμούς του
δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα όταν περιβαλλοντικοί κίνδυνοι απειλούν τη
διαβίωσή τους ή προκαλούν αναγκαστική / ανοικειοθελή μετακίνησή τους.
 Η
δράση του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ
Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ πιστεύει ότι τα ορεινά
οικοσυστήματα έχουν τεράστια σημασία για την Ελλάδα και ότι η συνεπής
αειφορική διαχείριση των ορεινών οικοσυστημάτων θα πρέπει να είναι
βασικός άξονας της εθνικής περιβαλλοντικής πολιτικής.
Οι ορεινοί όγκοι καλύπτουν το ήμισυ περίπου της επιφάνειας της Ελλάδας.
Εκεί βρίσκεται το 64% των δασών της χώρας αλλά και το σύνολο σχεδόν των
πηγών των ποταμών της χώρας μας.
Η Ελλάδα αναλογικά με την έκτασή της εμφανίζει τη μεγαλύτερη
βιοποικιλότητα από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η σπάνια
βιοποικιλότητα των ελληνικών βουνών περιλαμβάνει τη συντριπτική
πλειοψηφία των ειδών της χλωρίδας και πανίδας, ενώ οι ορεινές περιοχές
της Βόρειας Ελλάδας και των Βαλκανίων αποτελούν βιότοπους για σπάνια
και προστατευόμενα είδη της πανίδας (όπως η καφέ αρκούδα (Ursus
arctos), ο λύκος (Canis lupus) κ.ά.).
Η απειλή της αλλοίωσης των ορεινών οικοσυστημάτων είναι υπαρκτή και
εντείνεται συνεχώς λόγω:
- της πληθυσμιακής εγκατάλειψης - κοινωνικής και οικονομικής
αποδιοργάνωσης των ορεινών κοινοτήτων
- της αυξανόμενης τουριστικής πίεσης που τείνει να γίνει ανεξέλεγκτη
- της αλόγιστης άσκησης παραγωγικών δραστηριοτήτων και τεχνικών
επεμβάσεων χωρίς ορθολογικό σχεδιασμό και μέριμνα για τη διατήρηση της
βιοποικιλότητας
 Ο
ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ πιστεύει ότι άμεσα πρέπει να ενεργοποιηθεί ο ρόλος των
Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, που έχουν την ευθύνη για
την εφαρμογή του πλαισίου αυτού, και στους οποίους εκπροσωπούνται οι
τοπικές κοινωνίες, η τοπική αυτοδιοίκηση, καθώς και μη κυβερνητικοί
οργανισμοί.
Οι εκστρατείες μας στην Πίνδο υπηρετούν αυτόν το στόχο, κινητοποιώντας
τους κατοίκους, τις επαγγελματικές ομάδες που έχουν ρόλο στην ανάπτυξη
της περιοχής και προωθώντας την αειφορική ανάπτυξη των ορεινών
οικοσυστημάτων.
Η εκπόνηση όλων των δράσεων του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ
καθώς και η τεκμηρίωση των προτάσεων για τη διατήρηση της άγριας ζωής
και για τη διαχείριση των ορεινών περιοχών απαιτεί τη συστηματική
συλλογή στοιχείων για το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Βάσει των
παραπάνω, δραστηριοποιούνται ομάδες ειδικών επιστημόνων που εκπονούν
σχετικές έρευνες εφαρμόζοντας σύγχρονες μεθόδους παρατήρησης, μελέτης
και αξιολόγησης στις περιοχές μελέτης, όπως: δορυφορική τηλεμετρία,
γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών (GIS), αναλύσεις βιοδηλωτικών
ενδείξεων σε εξειδικευμένα πανεπιστημιακά εργαστήρια (π.χ. ανάλυση DNA
αρκούδας στο Α.Π.Θ.) κ.α.
Με σκοπό να αποκτήσει όλη την απαραίτητη
γνώση ώστε να υποστηρίξει τις απόψεις του και να πείσει τους πολίτες
και την πολιτεία για τους κινδύνους που απειλούν το φυσικό περιβάλλον
και την ανάγκη άμεσης επέμβασης και συμμετοχής όλων για την
αντιμετώπισης τους, ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΥΣ συνεργάζεται με ειδικούς επιστήμονες
για κάθε επιμέρους φυσικό αντικείμενο με το οποίο ασχολείται. Με συνεχή
παρουσία στο ύπαιθρο, συγκεντρώνουν πληροφορίες για τη βιολογία και
οικολογία της αρκούδας και του λύκου χρησιμοποιώντας ποικιλία δεικτών
όπως: ίχνη, τρίχες, περιττώματα, τη σήμανση χωροκράτειας. Με αυτόν τον
τρόπο μαθαίνουν για τον αριθμό των ζώων, την ηλικία τους, τις τροφικές
τους προτιμήσεις, τις συνήθειες τους, τις κινήσεις τους αλλά και για
τον ίδιο το βιότοπο, τη βλάστηση, τα φυτά και τα μικρότερα ζώα που ζουν
στις ίδιες περιοχές.
Η προώθηση της επιστημονικής έρευνας καθώς και η εφαρμογή της σε ειδικά
θέματα διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος και της άγριας ζωής
συμβάλλουν στην έγκυρη και αποτελεσματική λήψη και εφαρμογή μέτρων
διαχείρισης από τον ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ. Με πρωτοβουλίες που ανέπτυξε ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ
πολλές από τις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις βρήκαν εφαρμογή ενώ
κάποιες περιπτώσεις βελτιώθηκαν κανονισμοί ή ακόμη θεσπίστηκαν νέες
διατάξεις.
Επιτυχημένα παραδείγματα τέτοιων πρωτοβουλιών του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ είναι:
- Η συνεργασία του με τον ΕΛ.Γ.Α. και το Υπουργείο Γεωργίας για την
διασφάλιση πλήρους ασφαλιστικής κάλυψης όλων σχεδόν των
περιπτώσεων ζημιών από αρκούδα και λύκο πετυχαίνοντας παράλληλα την
εφαρμογή και θεσμοθέτηση προληπτικών μέτρων για την προστασία
της περιούσιας των παραγωγών.
- Η συνεργασία με τη Δασική Υπηρεσία και κυνηγετικές ομοσπονδίες
για την λήψη μέτρων με σκοπό την εξάλειψη του λαθραίου κυνηγιού,
ειδικά σε περιοχές που αποτελούν βιότοπο ειδών που απειλούνται με
εξαφάνιση.
- Η συνεργασία με το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε για την εκπόνηση τριών ειδικών
Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΜΠ) στις ορεινές περιοχές Γράμμου, Πίνδου,
και Ροδόπης, περιοχές με μεγάλη περιβαλλοντική σημασία καθώς
φιλοξενούν πολλά είδη χλωρίδας, πανίδας και τύπους οικοσυστημάτων που
κινδυνεύουν ή απειλούνται με εξαφάνιση. Δύο από τις ΕΜΠ συνέβαλαν στην
πρόσφατη θεσμοθέτηση δυο νέων προστατευόμενων περιοχών της Πίνδου και
της Ροδόπης σε ειδικό καθεστώς προστασίας και διαχείρισης.
- Η συνεργασία με τη Δασική Υπηρεσία για την φύτευση 100.000
καρποφόρων δέντρων ώστε να συμβάλλει στη βελτίωση των βιοτόπων
άγριων ειδών της πανίδας που απειλούνται με εξαφάνιση
Επίσης, ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ παρεμβαίνει δυναμικά
σε όλες τις περιπτώσεις όπου σημαντικοί βιότοποι απειλούνται ή
καταστρέφονται από μεγάλα τεχνικά έργα (δρόμοι, φράγματα, λατομεία
κτλ). Φροντίζει για τον περιορισμό των επιπτώσεων και τον συνυπολογισμό
αναγκών των ειδών της άγριας ζωής στη φάση σχεδιασμού των τεχνικών
έργων. Η προσφυγή του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ)
πέτυχε την ακύρωση της Υπουργικής Απόφασης για την χάραξη τμήματος της
Εγαντίας Οδού, ώστε να μη χαθεί σημαντικός βιότοπος.
 Η
ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ οδήγησε στη συνεργασία του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ με την
ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. στο πλαίσιο της οποίας υλοποιείται πρόγραμμα με την
έγκριση της Ελληνικής Πολιτείας, με τίτλο " Πρόγραμμα αξιολόγησης των
επιπτώσεων του έργου στο δασικό οικοσύστημα της περιοχής (με έμφαση στα
μεγάλα θηλαστικά και την αρκούδα) από την κατασκευή και λειτουργία του
τμήματος της Εγνατίας Οδού "Παναγιά-Γρεβενά"".
Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, πέτυχε τη βελτίωση των περιβαλλοντικών όρων κατασκευής του
δρόμου Δράμα-Gotse Deltsev, καθώς η χάραξη κρίθηκε επιζήμια για τη
διατήρηση του βιοτόπου της καφέ αρκούδας στην περιοχή. Εμπειρογνώμονες
της Ε.Ε. πρότειναν την κατασκευή υπόγειας σήραγγας για τη διασφάλιση
της καλής κατάστασης του βιοτόπου.
Περισσότερα και στο site του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ.
|
|
|
